Jesteś tu:
Współczesna Dietetyka 2/2015
Dieta bezglutenowa - moda czy konieczność?
Celiakia oraz choroby leczone dietą bezglutenową są coraz częściej rozpoznawane u naszych pacjentów. Dlaczego jednak po 6 miesiącach stosowania diety bezglutenowej tylko 8% pacjentów z celiakią wykazuje regenerację kosmków jelitowych? Dlaczego wielu pacjentów cierpiących na chorobę trzewną powinna znaleźć się pod stałą opieką psychologa? W jakich przypadkach, poza celiakią, są faktyczne wskazania do eliminacji glutenu z diety? Na te i inne pytania związane z popularną ostatnio dietą bezglutenową odpowiemy w aktualnym numerze, a głos zabiorą m.in. ekspert Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i Na Diecie Bezglutenowej, endokrynolog, psychodietetyk i specjalista medycyny żywienia.
Dodatkowo, w aktualnym numerze przedstawiamy liczne studia przypadków klinicznych pacjentów, m.in. z cukrzycą typu LADA, chorobą syropu klonowego, bulimią oraz dziecka z hipercholesterolemią, będących wyzwaniem terapeutycznym dla każdego dietetyka. W gabinecie dietetyka coraz częściej pojawiają się pacjenci szukający pomocy i wsparcia w leczeniu dietą bardzo różnych jednostek chorobowych. W bieżącym numerze przyjrzymy się skutecznej
dietoterapii w przypadku wysiękowego zapalenia ucha u dzieci oraz w IBS. Przedstawimy także zalety współpracy dietetyka z fizjoterapeutą oraz przeanalizujemy, jakie produkty i substancje mogą zwiększać efektywność w sporcie.
AKTUALNOŚCI
W dniach 2-3 października 2015 roku w Warszawie odbył się I Zjazd Polskiego Towarzystwa Dietetyki Sportowej „Od teorii do praktyki”, który był zjazdem inicjującym powstanie Polskiego Towarzystwa Dietetyki Sportowej. W gronie wykładowców znaleźli się wybitni polscy naukowcy – prof. Jędrzej Antosiewicz i prof. Jan Górski oraz goście z zagranicy.
PSYCHODIETETYKA
O celiakii często stereotypowo myśli się w kategoriach choroby, której objawy koncentrują się wokół układu pokarmowego. Obraz kliniczny choroby jest jednak znacznie bardziej złożony i obejmuje wiele układów organizmu chorego, także sferę psychiczną. Szacuje się, że ok. 15−20% osób chorujących na celiakię przejawia objawy zaburzeń psychicznych, z czego większość stanowią zaburzenia depresyjne.
DIETETYKA SPORTOWA
Istnieje wiele badań potwierdzających skuteczność stosowania kofeiny w kontekście poprawy zdolności wysiłkowych. Jednak znaczna część protokołów badawczych wykorzystuje w celu ilościowego oznaczenia efektu tzw. badanie do wyczerpania (ang. time to exhaustion, TTE), podczas którego uczestnicy wykonują czynność (najczęściej bieg na bieżni lub jazda na cykloergometrze), aż do momentu, w którym nie są w stanie kontynuować zadania z określoną intensywnością.
DIETETYKA DZIECIĘCA
Hipercholesterolemię, czyli zwiększone stężenie cholesterolu całkowitego we krwi (wg Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego) rozpoznaje się, gdy wynosi ono > 190 mg/dl, a stężenie cholesterolu LDL > 115 mg/dl. Cholesterol jest lipidem występującym we krwi w tzw. lipoproteinach, będących związkami lipidowo-białkowymi.
LECZENIE NADWAGI I OTYŁOŚCI
Światowa Organizacja Zdrowia prognozuje, iż w 2030 roku będzie na świecie ponad pół miliarda osób otyłych, podczas gdy w roku 1996 było ich zaledwie 256 milionów. Ten narastający problem dotyka coraz większej ilości osób w różnym przedziale wiekowym, w każdym zakątku świata.
NUTRIGENETYKA
Otyłość jest przewlekłą chorobą metaboliczną o wieloczynnikowej etiologii. Światowa Organizacja Zdrowia za główne przyczyny otyłości uznaje zmianę stylu życia wynikającą z rozpowszechnienia siedzącego trybu życia i ograniczenia aktywności fizycznej oraz zwiększenie spożycia wysokoenergetycznych i wysokotłuszczowych posiłków obfitujących dodatkowo w cukry proste. Istnieją również silne dowody na udział czynników genetycznych w rozwoju otyłości oraz ich wzajemnej interakcji z czynnikami środowiskowymi.
Z GABINETU DIETETYKA
Ostatnio coraz więcej osób wybiera dietę bezglutenową, choć nie ma ku temu medycznych wskazań. Jedni wierzą, że dzięki diecie pozbawionej glutenu uzyskają niższą masę ciała, poprawi się ich uroda i samopoczucie, inni wierzą, że znikną bóle brzucha, wzdęcia, biegunki i kłopoty ze snem, jeszcze inni mają nadzieję, że uda im się opanować chorobę autoimmunologiczną. Czy to wszystko jest możliwe do osiągnięcia dzięki wyeliminowaniu jednego składnika pokarmowego? Czy samowolne eksperymentowanie z dietą bezglutenową, bez odpowiedniej diagnostyki, jest słuszne?
RZADKIE SCHORZENIA METABOLICZNE
Choroba syropu klonowego to rzadka wrodzona choroba metaboliczna. Jej nazwa wywodzi się od angielskiej nazwy Maple Syrup Urine Disease (MSUD). Wzięła się stąd, że objawem, który spotyka się u nieleczonych pacjentów, jest specyficzny zapach moczu przypominający syrop klonowy (w Polsce czasami mówi się o zapachu maggi). MSUD jest dziedziczony autosomalnie recesywnie. Jeśli rodzice są nosicielami wadliwego genu, to ryzyko urodzenia chorego dziecka wynosi 25% dla każdej ciąży.
DIETA W CUKRZYCY
Mówiąc o cukrzycy, najczęściej mamy na myśli cukrzycę typu 1 bądź cukrzycę typu 2. Środowisko klinicystów i naukowców wiele dekad było przekonane o heterogenności cukrzycy. Na początku rozróżniano dwa najczęściej występujące fenotypy.
IMMUNOŻYWIENIE
Celiakia (zwana również chorobą trzewną) − to zespół złego wchłaniania spowodowany spożyciem zbóż zawierających gluten (pszenica, żyto, jęczmień, orkisz), które u osób z predyspozycją genetyczną może skutkować stanem zapalnym jelita cienkiego, zanikiem kosmków jelitowych i wynikającym z tego nieprawidłowym wchłanianiem składników odżywczych, niedożywieniem oraz autoimmunologicznymi reakcjami w stosunku do wielu organów i tkanek. Choruje na nią około 1% społeczeństwa, a zachorowalność cały czas wzrasta.
NOWOŚCI W ŻYWNOŚCI
Gluten − to frakcja białek zbóż, która ze względu na dużą zawartość proliny i kwasu glutaminowego zaliczana jest do grupy prolamin. Gluten zawarty jest w zbożach: pszenicy − gliadyna, życie − sekalina, jęczmieniu − ordeina oraz owsie − awenina. Jest to główny alergen występujący w produktach i przetworach zbożowych. Żadne procesy technologiczne nie są w stanie zmniejszyć toksyczności prolamin, ponieważ nie zmieniają struktury pierwszorzędowej łańcucha aminokwasów.
MENU
Na świątecznym stole, wśród wielu wigilijnych dań, w większości polskich domów, z pewnością znajdzie się także miejsce dla kompotu z suszu. Ten tradycyjny, napój bezalkoholowy wywodzi się z obszaru Beskidu niskiego i w pierwotnej postaci do jego przygotowania wykorzystywano wyłącznie suszone śliwki, jabłka i gruszki.
Z upływem czasu skład został powiększony m.in. o suszone morele, figi czy banany. Niektórzy doprawiają go miodem, cytryną, goździkami, cynamonem, imbirem i gałką muszkatołową.
SUPERFOODS
Nasiona chia − to nasiona szałwii hiszpańskiej (Salvia hispanica L.), gatunku rośliny z rodziny jasnotowatych (Labiatae), która pochodzi z Gwatemali oraz z centralnej i południowej części Meksyku. Rośliny te dorastają do około 1 m wysokości, a ich kwiaty wykształcają owoce zawierające dużą ilość owalnych nasion o rozmiarze od ok. 1,5 do 2,5 mm w kolorze białym, szarym, brązowym lub czarnym, zwanych nasionami chia, które słyną ze swych wyjątkowych wartości odżywczych i właściwości zdrowotnych.