Tlenek azotu (NO) jest istotną fizjologicznie cząsteczką sygnałową, która może modyfikować funkcje tkanki mięśniowej poprzez regulację przepływu krwi, kurczenia mięśni, homeostazę glukozy i wapnia, a także oddychania mitochondrialnego oraz procesu biogenezy¹. Do niedawna uważano, że NO może być produkowany wyłącznie w obecności tlenu w procesie utleniania L-argininy, reakcji katalizowanej przez syntazy tlenku azotu (NOS), czego końcowym rezultatem miała być endogenna produkcja azotanów III (NO2-) i V (NO3-)². Obecnie wiadomo jednak, że NO3- mogą z powrotem zostać zredukowane do NO2-, a te do NO³.

Obecnie coraz większy nacisk kładzie się na powrót do naturalnych źródeł witamin i minerałów w diecie, w tym także substancji o działaniu antyoksydacyjnym, których zadaniem jest zwalczanie negatywnych skutków działania wolnych rodników. Kiedy organizm nie ma narzędzi do obrony przed szkodliwym wpływem reaktywnych form tlenu, dochodzi do powstania stresu oksydacyjnego, a tym samym niszczenia organizmu. Nowoczesny konsument, z racji natłoku pracy, obowiązków i treningów, sięga po suplementy, by najlepiej jedną pigułką wyrównać wszelkie niedobory wynikające m.in. z braku zbilansowanej diety. Z jednej strony − naturalne źródła antyoksydantów, jak warzywa i owoce, bywają zanieczyszczone pestycydami i innymi chemicznymi substancjami, ale z drugiej – bazowanie na dużych dawkach suplementów w trosce o swoje życie i zdrowie także nie jest dobrym rozwiązaniem. Gdzie zatem jest „złoty środek”?

W dniach 2-3 października 2015 roku w Warszawie odbył się I Zjazd Polskiego Towarzystwa Dietetyki Sportowej „Od teorii do praktyki”, który był zjazdem inicjującym powstanie Polskiego Towarzystwa Dietetyki Sportowej. W gronie wykładowców znaleźli się wybitni polscy naukowcy – prof. Jędrzej Antosiewicz i prof. Jan Górski oraz goście z zagranicy.

Istnieje wiele badań potwierdzających skuteczność stosowania kofeiny w kontekście poprawy zdolności wysiłkowych. Jednak znaczna część protokołów badawczych wykorzystuje w celu ilościowego oznaczenia efektu tzw. badanie do wyczerpania (ang. time to exhaustion, TTE), podczas którego uczestnicy wykonują czynność (najczęściej bieg na bieżni lub jazda na cykloergometrze), aż do momentu, w którym nie są w stanie kontynuować zadania z określoną intensywnością.

Tradycyjnie węglowodany (CHO) postrzegane są jako główny substrat energetyczny wykorzystywany w trakcie ćwiczeń wykonywanych z dużą intensywnością. Podczas długotrwałego wysiłku fizycznego egzogenna podaż CHO może pomagać w utrzymaniu odpowiedniego stężenia glukozy we krwi, zapobiegając tym samym wystąpieniu hipoglikemii.

Sportowcy realizujący intensywny program treningowy lub zawodnicy, którzy w ostatnim czasie startowali w zawodach, w szczególności o charakterze
wytrzymałościowym, wydają się być bardziej podatni na możliwość rozwoju objawów chorób górnych dróg oddechowych (URS). Infekcje wirusowe górnych dróg układu oddechowego (np. przeziębienia) są wśród sportowców powszechnie występującą dolegliwością, ale należy podkreślić, że przyczyną wystąpienia podobnych symptomów (np. ból gardła) może też być alergia lub zapalenie wywołane inhalacją zimnym, suchym lub zanieczyszczonym powietrzem. Choć URS nie są groźne dla zdrowia zawodnika, ich występowanie wśród czołowych atletów może wiązać się z zaburzeniami procesu treningowego, a w niektórych przypadkach nawet z koniecznością podjęcia decyzji o wycofaniu z udziału w zawodach.

Profesor John Hawley to wybitny specjalista w zakresie aktywności fizycznej oraz dietetyki. Jest pracownikiem School of Exercise Science w Australian Catholic University (Melbourne, Australia). Zasiada w radach redakcyjnych wielu międzynarodowych czasopism, w tym: "American Journal of Physiology" (Endocrinology i Metabolism), "The Journal of Applied Physiology" (USA), "The Journal of Sports Sciences" (U.K), "Medicine & Science in Sports & Exercise" (USA), "Sports Medicine" (New Zealand), "The International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism" (USA). Zakres prac prowadzonych w laboratorium pod jego kierownictwem obejmuje m.in. oddziaływanie wysiłku fizycznego oraz żywienia na metabolizm mięśni.

Wywiadu udzielił Bartłomiejowi Pomorskiemu podczas grudniowej konferencji International Sport & Excercice Nutrition Conference.

Tak samo jak w przypadku planowania całodziennej diety, również skład posiłku potreningowego będzie różny dla zawodowych sportowców (treningi o wysokiej intensywności oddzielone krótkimi okresami regeneracji, duże objętości treningowe w skali tygodni i miesięcy) i osób trenujących amatorsko (kilka razy w tygodniu, ze średnią lub niską intensywnością), dla których głównym celem jest redukcja tkanki tłuszczowej oraz ogólna poprawa stanu zdrowia. Na czas podania i skład posiłku potreningowego wpływają zmienne dotyczące m.in.:

• treningu (w tym m.in. rodzaj, cel, czas trwania, intensywność, moment cyklu treningowego),
• zawodnika (m.in. jego stan zdrowia, parametry antropometryczne, styl życia, w tym charakter pracy zawodowej),
• diety podstawowej.

Masa mięśni szkieletowych jest regulowana poprzez syntezę białek mięśniowych (MPS) oraz ich rozpad. Uważa się, że z tych dwóch procesów to właśnie stymulacja MPS jest podstawową zmienną odpowiedzialną za utrzymanie lub/i przyrost masy mięśniowej.

Odpowiedni dobór aktywności fizycznej jest bardzo istotną kwestią i tematem wielu różnych rozważań. Dietetycy często radzą się fizjoterapeutów czy trenerów personalnych w tej sprawie. Pytają o to, co najlepiej polecić pacjentom, bo przecież połączenie diety z aktywnością fizyczną daje dużo lepsze i szybsze rezultaty, a to wpływa znacząco na poziom motywacji pacjenta do przestrzegania postanowień nowego planu żywieniowego. W mediach wciąż słychać o nowych metodach treningowych, takich jak np.: trening stabilizacji mięśni głębokich, TRX, ćwiczenia funkcjonalne itd. Każda z metod, zdaniem ich twórców, czy raczej propagatorów, jest rewelacyjna, dobra na wszystko, najlepsza, niepowtarzalna, efektywna… Czy tak jest naprawdę?