Zagadnienie rozpoznania czynników środowiskowych związanych z przejadaniem się jest obszarem zainteresowania badaczy, ponieważ zmiana tych czynników może zapobiec epidemii otyłości lub pomóc osobom otyłym wprowadzić zdrowsze nawyki żywieniowe. W ciągu ostatnich 30 lat zmieniły się schematy żywieniowe, liczba posiłków spożywanych poza domem, a rozmiary porcji i naczyń wzrosły zarówno w domu, jak i poza nim¹. Jakie czynniki wpływają na to, że jemy więcej niż zaplanowaliśmy, a jakie ograniczają spożycie niezdrowej żywności?

Otyłość można już śmiało nazwać epidemią, która dotyczy nie tylko Stanów Zjednoczonych, ale jest coraz większym problemem w krajach Unii Europejskiej. Według badania EHIS w Polsce w 2014 roku 46% kobiet i 62% mężczyzn borykało się z nadmierną masą ciała¹⁶. Najbardziej martwi jednak przyspieszający wzrost nadmiernej masy ciała wśród nastolatków – wartość ta wzrosła z 16,8% w roku szkolnym 2012/2013 do 22% w roku 2015/2016¹⁷. Głównym tego powodem są nieprawidłowości w diecie i nadmierna podaż energii z pożywieniem w stosunku do wydatków energetycznych. Warto jednak sprawdzić drugą stronę medalu – jak zmieniło się całkowite zapotrzebowanie energetyczne w odpowiedzi na postęp cywilizacyjny i technologiczny oraz jak sobie z tym (nie)radzi ludzki organizm.

W endokrynologii wyróżnia się dwie najważniejsze jednostki chorobowe związane z zaburzeniami wydzielania kortyzolu – chorobę Addisona i zespół Cushinga. Jednak badania pokazują, że zaburzenia wydzielania kortyzolu mogą również współistnieć z takimi chorobami, jak: otyłość, zespół metaboliczny, cukrzyca typu 2, zaburzenia depresyjne czy choroby z autoagresji. W pierwszej części artykułu dotyczącej zaburzeń wydzielania kortyzolu zostanie przedstawiony jego związek z patologiami oraz metody oznaczania jego stężenia w organizmie.

Otyłość jest obecnie jednym z kluczowych problemów zdrowia publicznego. Niestety zachowawcze metody leczenia otyłości, zwłaszcza olbrzymiej, często okazują się niewystarczająco skuteczne, a ewentualny ubytek masy ciała nietrwały, dlatego też coraz częściej stosuje się chirurgiczne leczenie otyłości.

Operacja bariatryczna definiuje grupę zabiegów chirurgicznych wykonywanych w celu ułatwienia utraty masy ciała. Coraz więcej dowodów wskazuje na to, że zabiegi te stanowią bardziej skuteczny sposób leczenia otyłości olbrzymiej niż zalecenia dietetyczne, ćwiczenia fizyczne, zmiany stylu życia i farmakoterapia^{1, 2.}

Przykłady, kontrowersje, rola w kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych.

Pieczywo w codziennej racji pokarmowej człowieka najprawdopodobniej pojawiło się około 10 tysięcy lat temu. Przygotowywanie ciasta, wypiek i jego wygląd jest silnie związany z kulturą i tradycją. Podczas gdy europejczycy na co dzień zjadają chleb przygotowany z ciasta poddanego procesowi fermentacji, w krajach o cieplejszym klimacie (Afryka, część Azji, Ameryka Środkowa i Południowa) przygotowuje się pieczone lub smażone placki ze zbóż, które w naszej tradycji nie są uważane za chlebowe. Niezmiennie podstawą pieczywa jest jednak mąka i woda¹. Jaką rolę odgrywa chleb w naszej diecie i jakie jego rodzaje możemy spotkać na półkach sklepowych? W dalszej części artykułu zapoznamy się z asortymentem chleba, jaki można znaleźć w sprzedaży oraz jego właściwości i zaleceniami w konkretnych jednostkach chorobowych.

Artykuł jest omówieniem informacji wybranych z najnowszego Raportu Narodowego Funduszu Zdrowia opublikowanego 21 lutego 2019 r.: „Cukier, otyłość – konsekwencje”¹, na temat aktualnego spożycia cukru w Polsce i jego konsekwencji zdrowotnych. Przegląd literatury, badań oraz najnowszych danych statystycznych jednoznacznie wskazuje, że w Polsce mamy do czynienia z epidemią otyłości.

Na przestrzeni ostatnich lat skrobia oporna stała się obiektem licznych badań naukowych. Sugeruje się, że ten składnik żywności możne mieć znaczenie w profilaktyce i leczeniu wielu chorób cywilizacyjnych.

Sen należy do istotnych czynników kształtujących masę ciała, a zaburzenia wpływające na nieodpowiednią jakość i długość snu mogą zwiększać ryzyko otyłości i wielu innych chorób cywilizacyjnych.