Zagadnienie rozpoznania czynników środowiskowych związanych z przejadaniem się jest obszarem zainteresowania badaczy, ponieważ zmiana tych czynników może zapobiec epidemii otyłości lub pomóc osobom otyłym wprowadzić zdrowsze nawyki żywieniowe. W ciągu ostatnich 30 lat zmieniły się schematy żywieniowe, liczba posiłków spożywanych poza domem, a rozmiary porcji i naczyń wzrosły zarówno w domu, jak i poza nim1. Jakie czynniki wpływają na to, że jemy więcej niż zaplanowaliśmy, a jakie ograniczają spożycie niezdrowej żywności?
Wpływ innych osób
Chociaż może się wydawać, że głód i sytość są dominującymi motywatorami przyjmowania pokarmu, wiele badań wykazało, że ludzie często jedzą z powodów społecznych, podczas gdy głód i uczucie sytości odgrywają w tych zachowaniach stosunkowo niewielką rolę2. Jedzenie wraz z innymi jest codziennością dla wielu osób. Stwierdzono, że wzmacnia więzi społeczne między ludźmi, a w firmach poprawia wyniki zespołu3. Obecność innych wpływa na zachowania ludzi, także te dotyczące odżywiania. Zaobserwowano, że ludzie oceniają jedzenie jako smaczniejsze, a także jedzą częściej oraz więcej w sytuacji obecności innych niż podczas jedzenia w pojedynkę, a im więcej ludzi wokół, tym więcej jedzą2, 3. Ta zwiększona konsumpcja może wynikać z przedłużonego czasu posiłku, gdy jest obecnych wiele innych osób. Co ciekawe, sama obecność innych wpływa na zmianę odbioru pożywienia – w innym eksperymencie czekolada została oceniona jako smaczniejsza i bardziej aromatyczna, gdy dwaj obcy sobie uczestnicy skosztowali jej razem, mimo że nie doszło między nimi do żadnej komunikacji3.
Z drugiej strony, niektóre badania laboratoryjne dotyczące spożywania posiłków wykazały, że ludzie mniej jedzą, gdy wokół są inni. W tych badaniach obawy dotyczące wywoływania pozytywnego wrażenia wywarły główny wpływ na konsumpcję, ponieważ osoby jedzące z obcymi są zmotywowane do unikania nadmiernego jedzenia i związanych z tym negatywnych stereotypów2. Inne badania wykazały, że spożywanie żywności w grupie prowadzi do modelowania ilości jedzonego pokarmu tak, że ludzie kopiują spożycie swojego partnera niezależnie od tego, czy partner je więcej, czy mniej. Badania te sugerują, że jedzenie społeczne może zarówno promować, jak i hamować jedzenie, w zależności od motywów społecznych. Wśród nieznajomych domyślną normą żywieniową może być minimalna dieta (w sytuacjach, w których istotne jest zarządzanie wrażeniem) lub norma dopasowania się do ilości jedzenia partnera (w przypadku braku innych wskazówek dotyczących konsumpcji)2.
Wpływ przyjaciół
Jakość relacji społecznych z innymi jest również uważana za ważny czynnik wpływający na zwiększenie spożycia. Kiedy inne osoby obecne podczas posiłków są przyjaciółmi lub członkami rodziny, ludzie mają tendencję do spożywania większej ilości żywności, niż gdy ci inni są obcy3. Masa ciała ludzi jest silnie skorelowana z masą ich przyjaciół, nawet bardziej niż z wagą ciała rodzeństwa lub współmałżonka2. Co więcej, badania laboratoryjne, które obejmowały zarówno przyjaciół, jak i nieznajomych, wykazały, że badani jedli mniej z nieznajomymi niż z przyjaciółmi2.
Zagadnienie rozpoznania czynników środowiskowych związanych z przejadaniem się jest obszarem zainteresowania badaczy, ponieważ zmiana tych czynników może zapobiec epidemii otyłości lub pomóc osobom otyłym wprowadzić zdrowsze nawyki żywieniowe. W ciągu ostatnich 30 lat zmieniły się schematy żywieniowe, liczba posiłków spożywanych poza domem, a rozmiary porcji i naczyń wzrosły zarówno w domu, jak i poza nim1. Jakie czynniki wpływają na to, że jemy więcej niż zaplanowaliśmy, a jakie ograniczają spożycie niezdrowej żywności?
W dalszej części artykułu przeczytacie Państwo między innymi o:
- wpływie kolejności podawania potraw na wybory żywieniowe
- doświadczeniach badających wpływ na ilość zjadanego pokarmu
- zabiegach zwiększających atrakcyjność posiłku
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
