Nieswoiste choroby zapalne jelit – NChZJ (ang. Inflammatory Bowel Disease, IBD) są poważnym problemem zdrowotnym rzutującym nie tylko na codzienne funkcjonowanie chorych, poprzez obniżenie komfortu ich życia, ale przede wszystkim stanowią realne zagrożenie dla ich zdrowia, a w skrajnych przypadkach nawet życia. Terapia NChZJ stawia wiele wyzwań, do których należy indywidualizacja i modyfikacja (zależnie od stanu klinicznego) leczenia.
Podstawowym celem leczenia jest jak najdłuższe utrzymanie remisji choroby. Istotnym elementem działania terapeutycznego jest również zapobieganie działaniom niepożądanym wynikającym z charakteru leczenia, jak również minimalizowanie powikłań zdrowotnych będących konsekwencją aktywnej formy choroby. Cały czas trwają prace nad optymalizacją postępowania terapeutycznego w NChZJ1.
Choroby określane wspólnym mianem nieswoistych chorób zapalnych jelit (NChZJ) obejmują takie jednostki chorobowe, jak:
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, ang. colitis ulcerosa – CU), z definicji: rozlany, nieswoisty proces zapalny błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzący w części przypadków do powstania owrzodzeń,
- choroba Leśniowskiego-Crohna (ChLC, ang. Crohn’s disease – CD), z definicji: pełnościenne, przeważnie ziarniniakowe zapalenie, które może obejmować każdy odcinek przewodu pokarmowego, od jamy ustnej aż do odbytu,
- nieokreślone zapalenie okrężnicy (ang. inderterminate colitis – IC) – to 0–15% przypadków nieswoistych chorób zapalnych jelit, w których wystąpiły trudności w różnicowaniu WZJG i ChLC2.
Epidemiologia NChZJ
Epidemiologia i etiologia WZJG oraz ChLC mają wiele cech wspólnych. Chorują głównie osoby rasy białej. WZJG może rozwinąć się w każdym wieku, a szczyt zachorowań przypada na okres między 20. a 40. rokiem życia oraz powyżej 65. roku życia, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn2, 3. W przypadku ChLC największą zachorowalność notuje się u młodych osób w wieku 15–25 lat, z niewielką przewagą płci żeńskiej. Choroba ta występuje głównie w krajach wysoko rozwiniętych2, 3, jednak aktualnie obserwowany jest dynamiczny wzrost zachorowań w regionach, w których wcześniej notowano mniej przypadków NChZJ w porównaniu z regionami, które charakteryzowały się wysoką zapadalnością, utrzymującą się na poziomie stałym bądź wykazującą niewielki wzrost (tabela 4 - do pobrania w załączniku)3.
Patomechanizm NChZJ
Do chwili obecnej nie udało się jednoznacznie określić pierwotnej przyczyny wywołującej NChZJ. Wiadomo, że nieswoiste choroby zapalne jelit są efektem złożonej, wieloczynnikowej patogenezy oraz interakcji pomiędzy różnymi elementami, w efekcie których powstaje permanentny stan zapalny. Badania wskazują na kilka prawdopodobnych kierunków powstania przewlekłego zapalenia błony śluzowej:
- nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna na antygen własnej mikroflory jelitowej (efekt zmian we florze bakteryjnej, czynników immunologicznych, uwarunkowań genetycznych),
- angiogeneza (tworzenie naczyń krwionośnych) i antyangiogeneza,
- komórki tuczne (zwiększona ilość w błonie śluzowej oraz zwiększone stężenie wydzielanych przez nie substancji – histamina, tryptazyna, IL16, substancja P, heparyna)5-7.
Nieswoiste choroby zapalne jelit – NChZJ (ang. Inflammatory Bowel Disease, IBD) są poważnym problemem zdrowotnym rzutującym nie tylko na codzienne funkcjonowanie chorych, poprzez obniżenie komfortu ich życia, ale przede wszystkim stanowią realne zagrożenie dla ich zdrowia, a w skrajnych przypadkach nawet życia. Terapia NChZJ stawia wiele wyzwań, do których należy indywidualizacja i modyfikacja (zależnie od stanu klinicznego) leczenia.
W dalszej części artykułu przeczytacie Państwo między innymi o:
- czynnikach środowiskowych a występowaniu NChZJ
- sposobach żywienia w przypadku nieswoistych chorób zapalnych jelit
- deficytach pokarmowych
- powikłaniach NChZJ
- zaleceniach żywieniowych opracowanych w oparciu o aktualne standardy postępowania dietetycznego
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
