Wino w czarnym kieliszku i przy czerwonym świetle jest słodsze, głośniejsze chrupanie sprawia, że chipsy wydają się świeższe, a sprzedaż ryby zwanej kłykaczem wzrosła o 1000 procent gdy jej nazwę zmieniono na antar patagoński. Jak zdefiniować gastrofizykę? Czym jest „pornografia spożywcza”? Jakie korzyści i zagrożenia płyną z przyjemności jedzenia? O tym w najnowszej książce wydanej przez Świat Książki.
Dietetyka to nauka przede wszystkim o żywieniu człowieka w kontekście wpływu żywności na jego zdrowie, manipulowanie kompozycją substancji odżywczych w taki sposób, by uzyskać zamierzony prozdrowotny efekt. Pytania w tym obszarze wiedzy koncentrują się na efektach działania składników bioaktywnych, witamin, składników mineralnych na funkcjonowanie organizmu, szlakach ich przemian biochemicznych, nieprawidłowościach uwarunkowanych genetycznie, chorobowo, środowiskowo i metodach niwelowania i łagodzenia ich skutków z wykorzystaniem żywności. Charles Spence w „Gastrofizyce” przedstawia zupełnie inną stronę tego, co wiążemy z żywieniem człowieka. Rzecz traktuje bowiem nie o żywieniu człowieka jako pokrywaniu potrzeb organizmu w celu jego prawidłowego funkcjonowania, a o „wiedzy na temat jedzenia”, czyli wszystkiego tego co towarzyszy nam na co dzień podczas posiłków: od ich tekstury, zapachu, przez towarzystwo, sposób podania na zastawie kończąc. Autor poświęcił dwadzieścia lat na badania poświęcone postrzeganiu przez człowieka otaczającego go świata, jest szefem Crossmodal Research Laboratory na Uniwersytecie Oxfordzkim, był konsultantem w tak dużych koncernach spożywczych ja Unilever, PepsiCo czy Nestlé.
Sięgając do aspektów psychologicznych i mechanizmów fizjologicznych jakie stymulują naszą psychikę podczas spożywania pokarmów, pokazuje wszystko to, co świat gastronomii i producentów żywności robi, by zwabić potencjalnego klienta i uczynić go szczęśliwym czyniąc z posiłku eksplozję miłych doznań. Trzeba przyznać, że w dobie szybkiego życia i niewielkiej ilości wolnego czasu, jedzenie nierzadko dla wielu jest jedną z nielicznych przyjemności. W kolejnych rozdziałach Charles Spence opisuje zaangażowanie zmysłów w jedzenie i wpływ okoliczności towarzyszącym posiłkom. Już na samym wstępie daje do zrozumienia, że jedzenie jest czymś co towarzyszy nam przez całe życie, a więc wyzwala emocje i przywołuje wspomnienia. Całość myśli na temat jedzenia można by zamknąć w stwierdzeniu „Przyjemność odczuwana przy stole rezyduje w umyśle, nie w ustach”, które mamy okazję przeczytać we wstępie książki.
Autor przedstawia nam na kolejnych przykładach polisensoryczny charakter doznań związanych z posiłkiem, gdzie mózg jest zaangażowany w połączenie zapachu, smaku, tekstury, dźwięków i kolorów. W jedzeniu jest coś więcej niż tylko potrzeba odżywiania. Chociaż wielu kucharzy gastrofizykę uważa za „sensoryczne oszustwo”, a danie powinno według nich samo się obronić, z ogromną dbałością o szczegóły urządzają swoje restauracje. Nie bez powodu stworzono również marketing sensoryczny zachęcający do zakupów. Być może więc niezdrowe nawyki wynikają z nadmiernej ekspozycji na bodźce związane z zapachami, czy smakowicie wyglądającymi potrawami? Autor powołuje się na fakt, że w 2015 roku jedzenie było drugą najczęściej wyszukiwaną kategorią w Internecie po pornografii i nazwał to zjawisko „cyfrowym obżarstwem”.
Po przeczytaniu książki na pewno zaczniemy się zastanawiać, czy warto zacząć walczyć z otyłością w zupełnie inny sposób, a naszym pacjentom zakazać np. przeglądania Instagrama?
Książka ma charakter popularnonaukowy i okraszona jest subiektywnym humorystycznym komentarzem, jednak wielokrotnie autor odnosi się do wyników badań. Autor pozwala spojrzeć na jedzenie z zupełnie innej strony, a osobom zajmującym się gastronomią podsuwa pomysły na pewne rozwiązania w swoich lokalach, które zwiększą zadowolenie klientów. Polecamy zarówno dietetykom – w ramach wakacyjnej lektury, jak i pacjentom, aby uświadomić jak łatwo czasem nasze „apetyty” wynikają z marketingowych sztuczek.
Tytuł: Gastrofizyka
Autor: Harles Spence
Rok wydania: 2018
Wydawnictwo: Świat Książki
Ilość stron: 456
Oprawa: miękka