Zgodnie z najnowszymi zaleceniami Polskiego Towarzystwa Dietetyki wszystkie osoby ze zdiagnozowanymi chorobami układu krążenia (CHUK) lub z grupy ryzyka powinny być objęte indywidualnym poradnictwem dietetycznym.
Wartość energetyczna diety powinna zostać dostosowana tak, aby zapewnić utrzymanie prawidłowej masy ciała. Zarówno w profilaktyce jak i w leczeniu chorób układu krążenia nadal zaleca się dietę z kontrolowaną zawartością kwasów tłuszczowych. Ponadto dieta powinna realizować zapotrzebowanie na wszystkie witaminy i składniki mineralne oraz błonnik pokarmowy. Komponując jadłospis należy zwrócić szczególnie uwagę na składniki najbardziej istotne w prewencji i leczeniu CHUK, do których zaliczyć możemy magnez, potas, wapń oraz błonnik pokarmowy. Jednocześnie należy zwrócić uwagę na ograniczenie ilości soli w diecie.
ŚNIADANIE
Płatki żytnie na mleku z bananem i borówkami, obsypane płatkami migdałów
- 5 łyżek płatków żytnich
- 1 szklanka mleka (200 ml)
- ½ banana
- 4 łyżki borówek
- 1 łyżka płatków migdałów
- szczypta cynamonu
Płatki ugotuj na mleku ze szczyptą cynamonu, przełóż do miseczki, dodaj pokrojonego banana, borówki i posyp płatkami migdałów.
Komentarz dietetyka: Płatki żytnie oraz banan i migdały będą doskonałym źródłem potasu, którego odpowiednie spożycie zmniejsza ryzyko sercowo-naczyniowe, wpływa na obniżenie ciśnienia tętniczego zmniejszając tym samym zapadalność na chorobę niedokrwienną serca i udar mózgu. Jego wysoka podaż jest szczególnie zalecana w przypadku osób chorych na nadciśnienie tętnicze, ponieważ wykazuje działanie natriuretyczne. Mleko jest produktem o wysokiej gęstości odżywczej oraz stanowi doskonałe źródło dobrze przyswajalnego wapnia. Wapń wykazuje korzystną rolę w obniżaniu ciśnienia tętniczego krwi, a zatem jego odpowiednie spożycie będzie również ważne w prewencji i leczeniu CHUK.
II ŚNIADANIE
Pasta z soczewicy z nutą pomidorów na pieczywie pełnoziarnistym obsypana kolendrą
- 3 łyżki ugotowanej soczewicy czerwonej
- 1 łyżeczka oleju lnianego
- 4 pomidory suszone
- 1 łyżka soku z cytryny
- szczypta pieprzu i kuminu
- 2 kromki chleba pełnoziarnistego
- kilka listków kolendry
- ½ papryki czerwonej
Ugotowaną soczewicę wrzucamy do blendera. Dodajemy pomidory suszone, olej lniany, sok z cytryny oraz przyprawy. Miksujemy na gładką masę. W razie potrzeby jeszcze doprawiamy. Gotową pastą smarujemy pieczywo i obficie posypujemy listkami kolendry. Podajemy z kawałkami surowej papryki.
Komentarz dietetyka: Soczewica jest doskonałym źródłem potasu - zawiera go aż 874 mg w 100 gramach. Będzie również znakomitym źródłem błonnika pokarmowego. Dobrym źródłem tego składnika jest również pieczywo pełnoziarniste. Zgodnie z zaleceniami dzienna podaż błonnika powinna wynosić minimum 14 g na 1000 kcal w ciągu dnia. Badania wskazują, że składnik ten zmniejsza istotnie ryzyko chorób układu krążenia głównie poprzez zdolność do ograniczania wchłaniania tłuszczu i cholesterolu oraz produkcji krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych.
OBIAD
Gotowany na parze łosoś z salsą z mango podany z kaszą jaglaną i surówką z rukoli i żurawiny
- 1 filet łososia około 150 g
- 1 łyżka soku z limonki
- ¼ mango
- 1 dymka
- szczypta chilli i pieprzu cytrynowego
- 5 łyżek kaszy jaglanej
- garść rukoli
- łyżka żurawiny
- 1 cebulka czerwona
- 1 łyżeczka oleju rzepakowego tłoczonego na zimno
- 1 łyżka orzechów włoskich
Należy pokroić mango i dymkę wraz ze szczypiorem w drobną kosteczkę, dodać sok z limonki, szczyptę chilli i pieprzu cytrynowego. Wymieszać dokładnie i wyłożyć masę na łososia. Łososia i kaszę jaglaną gotujemy na parze. Rukolę mieszamy z żurawiną i pokrojoną w piórka cebulką. Należy skropić sokiem z limonki i olejem lnianym. Orzechy włoskie uprażyć i posypać sałatkę. Łososia podajemy z salsą z mango, obok ułóżoną kaszą jaglaną i surówką z rukoli.
Komentarz dietetyka: Łosoś, orzechy włoskie i olej lniany będą doskonałym źródłem kwasów tłuszczowych omega 3. Dodatkowo gotowanie na parze ryb pozwala na najmniejsze straty tych związków spośród wszystkich innych technik kulinarnych i będzie najbardziej korzystną obróbką termiczną w tym przypadku. W prewencji i leczeniu chorób układu krążenia zaleca się podaż od 250 do 500 mg na dobę wielonienasyconych kwasów tłuszczowych właśnie z rodziny omega 3. Powinny one pochodzić głównie z ryb i źródeł roślinnych. Kwasy tłuszczowe omega 3 działają korzystnie na układ krążenia poprzez wiele różnych mechanizmów. Ochronny wpływ na CHUK związany jest przede wszystkim z działaniem przeciwzapalnym, antyarytmicznym, właściwościami przeciwzakrzepowymi oraz zdolnością do obniżania stężenia triglicerydów. Dodatkowo żurawina i cebula będą w tym posiłku doskonałym źródłem antyoksydantów, a kasza jaglana wspaniałym źródłem magnezu.
PODWIECZOREK
Smoothie wiśniowo-bananowe z dodatkiem liści szpinaku
- ½ szklanki mrożonych wiśni
- ½ banana
- ½ gęstego jogurtu naturalnego
- kilka liści szpinaku
- cząstka pomarańczy
- 1 łyżeczka miodu
Do blendera wrzucić rozmrożone wiśnie wraz z sokiem, kawałki banana, liście szpinaku i jogurt naturalny oraz kawałki pomarańczy i miód. Miksować wszystko na gładki koktajl.
Komentarz dietetyka: Mrożone owoce oraz szpinak będą doskonałym źródłem antocyjanów. Związki te wykazują korzystny wpływ wynikający przede wszystkim z ich właściwości przeciwzapalnych, zdolności do hamowania agregacji płytek krwi i zdolności do wzmacniania naczyń włosowatych. Ich odpowiednie spożycie będzie bardzo istotne zarówno w prewencji, jak i w leczeniu chorób układu krążenia. Dobrym sposobem na przemycenie większej ilości tych związków w diecie może być przygotowanie koktajlu.
KOLACJA
Sałatka z fasolą i natką pietruszki z dodatkiem niepalonej kaszy gryczanej
- 3 łyżki ugotowanej fasoli białej
- pęczek natki pietruszki
- 4 łyżki kaszy gryczanej niepalonej
- 1 pomidor
- ½ cebuli czerwonej
- 1 łyżeczka nasion słonecznika
- 1 łyżeczka oliwy z oliwek
- 1 łyżeczka soku i skórki z limonki
- szczypta ostrej papryczki, kuminu i pieprzu
Ugotowaną białą fasolę wymieszać z ugotowaną kaszą gryczaną i poczekać aż produkty ostygną. Dodać posiekaną natkę pietruszki oraz cebulkę i pokrojonego w kostkę pomidora. Całość polać sosem przygotowanym z oliwy z oliwek, soku i skórki z limonki i przypraw. Posypać prażonymi nasionami słonecznika.
Komentarz dietetyka: Fasola, kasza gryczana i nasiona słonecznika będą znakomitym źródłem magnezu, którego odpowiednie spożycie jest bardzo ważne w przypadku chorób układu krążenia. Jego podaż w ilości od 500 mg do 1000 mg może przyczyniać się do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi. Ze względu na brak rekomendacji dotyczącej zaleceń odnośnie jego suplementacji niezwykle ważne będzie dostarczenie odpowiedniej ilości tego składnika z dietą. Dodatkowo tak przygotowany posiłek będzie zawierał korzystne jednonienasycone kwasy tłuszczowe pochodzące z oliwy oraz nasion oraz będzie doskonałym źródłem błonnika pokarmowego i żelaza oraz antyoksydantów.
Podsumowanie jadłospisu | |
Wartość energetyczna | 2005 kcal |
Białko | 93 g |
Tłuszcz ogółem | 60 g |
NKT | 10 g |
JNKT | 24 g |
WNKT | 21 g |
Węglowodany | 338 g |
Błonnik pokarmowy | 45 g |
Sód | 908 mg |
Potas | 5551 mg |
Wapń | 945 mg |
Magnez | 650 mg |
Żelazo | 22 mg |
Cynk | 15 mg |
Witamina D | 18 ug |
Witamina E | 23 mg |
Witamina B6 | 5,3 mg |
Witamina B12 | 8 mg |
Foliany | 441 mg |
Witamina C | 200 mg |
NKT - nienasycone kwasy tłuszczowe, JNKT – jednonienasycone kwasy tłuszczowe, WNKT – wielonienasycone kwasy tłuszczowe