Dieta bezglutenowa prowadzona w sposób nieodpowiedzialny może być przyczyną niedoborów składników mineralnych i witamin. Ważne jest by była ona urozmaicona i bogada w różnego rodzaju zboża i mąki bezglutenowe. Coraz bardziej dostępne są produkty wytwarzane z mąk nietypowych jak makarony gryczane, ale również z grochu, fasoli czy soczewicy. Warto wprowadzać takie produkty by pokryć zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne składniki. Poniższy jadłospis jest przykładem jak urozmaicić posiłki by nie bazowały one na wysokoprzetworzonych produktach bezglutenowych.
ŚNIADANIE
Jaglanka z jabłkiem i suszonymi morelami
- szklanka mleka krowiego, 2% tłuszczu lub mleko roślinne, np. migdałowe
- 3 łyżki płatków jaglanych
- 2 łyżki ziaren amarantusa ekspandowanego
- 1 małe jabłko
- 2 suszone morele
- cynamon
Sposób przygotowania:
Jabłko obrać i pokroić w kostkę, pokroić również suszone morele, posypać cynamonem, dodać płatki jaglane i ziarna amarantusa oraz zalać szklanką gorącego mleka. Pozostawić na 5-10 minut.
Komentarz dietetyka: W przypadku diety bezglutenowej pacjenci nie muszą rezygnować z przeróżnych wariantów mieszanek płatków zbożowych z mlekiem. Muszą być to oczywiście płatki niezawierające glutenu jednak warto wybierać te bogate w składniki mineralne, witaminy i błonnik. W tym przypadku zamiast płatków kukurydzianych czy ryżowych główną rolę odgrywają płatki jaglane z dodatkiem amarantusa ekspandowanego. Te dwa produkty odznaczają się dużą zawartością żelaza. Porcja produktu mlecznego lub zamiennika w postaci napoju roślinnego fortyfikowanego dostarczać będzie niezbędnego w diecie wapnia.
II ŚNIADANIE
Sałatka z kurczakiem i dzikim ryżem
- 3 liście sałaty rzymskiej
- 1 pomidor
- 1 łyżka pestek dyni
- 1 łyżka czarnej lub czerwonej fasoli konserwowej
- kawałek czerwonej papryki
- 50 g piersi z kurczaka
- 3 łyżki ryżu dzikiego gotowanego
- łyżka oliwy z oliwek
- łyżeczka soku z cytryny
- pół łyżeczki musztardy
- szczypta pieprzu i soli, odrobina świeżej lub suszonej bazylii
Sposób przygotowania:
Kurczaka przygotować na parze lub w rękawie z dodatkiem soli, pieprzu i ulubionych ziół. Ugotować ryż, kurczaka, pomidory i paprykę pokroić w kostkę. Całość połączyć z porwanymi liśćmi sałaty, pestkami dyni i fasolką konserwową.
Komentarz dietetyka: Tak jak w każdej diecie również w diecie bezglutenowej ważne jest dostarczenie odpowiedniej porcji warzyw i owoców. Szczególnie należy zwrócić uwagę na witaminę C, która będzie wspierać wchłanianie żelaza w jelitach. Warzywa liściaste dostarczać będą niezbędny kwas foliowy, wrażliwy na obróbkę technologiczną dlatego najlepiej jeśli występują one w postaci surowej. Warto by w posiłkach znalazło się miejsce na różnego rodzaju nasiona i orzechy będące źródłem magnezu, selenu, manganu, żelaza, fosforu i cynku.
OBIAD
Makaron gryczany z pstrągiem w ziołowym pesto z zielonego groszku
- 100 g świeżego pstrąga
- ¾ szklanki makaronu gryczane
- ¾ szklanki zielonego groszku konserwowego lub mrożonego
- 2 łyżki cebuli czerwonej
- łyżka oliwy z oliwek
- łyżka siekanych orzechów włoskich
- łyżka świeżej bazylii
- 3 łyżeczki natki pietruszki
- 0,5 ząbka czosnku
- 1 suszony pomidor odsączony z oleju
- sól i pieprz do smaku
Sposób przygotowania:
Makaron gryczany ugotować w lekko osolonej wodzie. Zmiksować na gładką masę z dodatkiem soli i pieprzu czosnek, pietruszkę, bazylię, orzechy włoskie, oliwę z oliwek, czerwoną cebulę i zielony groszek konserwowy. W razie potrzeby dodać odrobinę wody. Pstrąga upiec w folii z dodatkiem pieprzu, soli i pokrojonego suszonego pomidora. Tak przygotowaną rybę podawać z makaronem połączonym z groszkowym pesto.
Komentarz dietetyka: Również przygotowanie dań z makaronem nie powinno stanowić problemu dla pacjentów na diecie bezglutenowej. Asortyment produktów zbożowych bezglutenowych rozwinął się niesamowicie i dzięki temu nie trzeba być skazanym na nieatrakcyjne wysokoprzetworzone produkty o niskiej wartości odżywczej. Warto sięgać nie tylko po bezglutenowe jasne makarony, które są powszechnie dostępne, ale także po takie, które robione są z mąk bogatych w wiele składników odżywczych. Tutaj zaproponowano makaron gryczany, jednak są już dostępne w wielu sklepach makarony z mąki jaglanej, ciecierzycy, fasoli czy soczewicy, nie wspominając już o wyszukanych produktach jak makaron z quinoa, ryżu czarnego czy fasoli mung. Tego typu produkty mogą wzbogacić dietę pacjenta o składniki mineralne i witaminy, które trudno pokryć, szczególnie gdy dodatkowo pacjent przez okres oczekiwania na diagnozę doświadczył niedoborów tych składników.
PODWIECZOREK
Jogurt z gruszką i orzechami
- szklanka jogurtu naturalnego
- ½ gruszki
- 1 suszony daktyl
- łyżka orzechów włoskich
- łyżka otrąb gryczanych
Sposób przygotowania:
Do jogurtu dodać pokrojoną i obraną gruszkę, kawałki suszonego daktyla, orzechy włoskie i łyżkę otrąb gryczanych.
Komentarz dietetyka: Najbardziej klasyczne rozwiązanie na szybką przekąskę to jogurt z dodatkiem owoców. Warto go wzbogacać o inne wartościowe składniki jak nasiona i orzechy oraz płatki i otręby wprowadzające błonnik oraz składniki mineralne. Należy pamiętać o pokryciu zapotrzebowania na wapń. Ze względu na występującą często nietolerancję laktozy w wyniku degradacji kosmków jelitowych u osób, które laktozy nie tolerują, należy sięgać po produkty będące zamiennikami klasycznych produktów mlecznych, takie jak mleka roślinne fortyfikowane wapniem czy też produkty mleczne bezlaktozowe. Korzystne dla mikroflory jelitowej będzie wprowadzanie produktów fermentowanych – mlecznych, ale także kiszonych warzyw czy soków.
KOLACJA
Kaszotto z duszonymi pieczarkami i papryką
- 6 łyżek kaszy gryczanej niepalonej
- 3 świeże pieczarki
- pół małej cukinii
- 2 łyżki czerwonej cebuli
- 100 g papryki czerwonej
- 100 g passata pomidorowa/pomidory z puszki, około pół szklanki
- łyżka oleju rzepakowego
- sól i pieprz do smaku, słodka papryka suszona, galam masala lub kumin
- zioła prowansalskie
Sposób przygotowania:
Kaszę ugotować al’dente w lekko osolonej wodzie. Na rozgrzany olej dodać pokrojone pieczarki i chwilę obsmażać, następnie dodać czerwoną cebulę, pokrojoną w kostkę paprykę i cukinię i dusić kilka minut pod przykryciem. Dodać passatę pomidorową oraz przyprawy takie jak słodka papryka, kumin, galam masala i zostawić na małym ogniu pod przykryciem jeszcze na 10 minut. Na samym końcu doprawić ziołami prowansalskimi lub oregano. Połączyć z ugotowaną kaszą i posypać posiekaną natką pietruszki.
Komentarz dietetyka: W kolacji obowiązkowo również powinny pojawić się produkty bezglutenowe, zbożowe o wysokiej wartości odżywczej. W tej kategorii niezawodna jest kasza gryczana bogata w witaminy z grupy B, żelazo, potas i cynk.