Połykanie jest skomplikowanym procesem wymagającym odpowiedniej synchronizacji kilku układów w naszym organizmie. Składa się z trzech faz: ustnej, gardłowej i przełykowej.
Pierwsza faza jest kontrolowana przez ośrodkowy układ nerwowy i podlega kontroli świadomej. Biorą w niej udział te same narządy i nerwy, które są angażowane do utrzymania prawidłowej artykulacji. Faza druga, czyli faza gardłowa, jest niezależna od naszej woli. W trakcie tego procesu jama nosowa jest zamykana poprzez uniesienie podniebienia miękkiego. Ostatni etap połykania rozpoczyna się poprzez otwarcie górnego zwieracza przełyku, a kończy się w momencie przejścia kęsa pokarmowego przez dolny zwieracz przełyku1.
Zaburzenia połykania definiuje się jako trudności w formowaniu kęsa pokarmowego i przesuwaniu go w kierunku gardła oraz trudności z rozpoczęciem ruchów połykowych lub trudności w przechodzeniu kęsa przez przełyk do żołądka. Objawy dysfagii to uczucie zalegania kęsa pokarmowego za mostkiem, rozpierania, gniecenia w klatce piersiowej i/lub uczucie zatrzymywania się pokarmu w przełyku. Może jej towarzyszyć ból związany z przełykaniem2. Przyczyny zaburzeń połykania są bardzo liczne i mogą dotyczyć wszystkich etapów procesu połykania na skutek trzech mechanizmów: stanu zapalnego, zwężenia mechanicznego i uszkodzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Dysfagia może być spowodowana miejscowo rozrastającymi się nowotworami, uszkodzeniem nerwów czaszkowych czy grzybicą lub innymi stanami zapalnymi w obrębie jamy ustnej, gardła czy przełyku. Do zaburzeń połykania mogą prowadzić również schorzenia nerwowo-mięśniowe, czyli np. stwardnienie zanikowe boczne, stwardnienie rozsiane3.
U osób starszych częstość występowania zaburzeń połykania jest znacząco wyższa niż u młodych. Dysfagia często wynika z upośledzenia sprawnego przebiegu aktu połykania w następstwie naturalnego procesu starzenia się organizmu. Jednym z głównych powodów występowania dysfagii u osób starszych jest prawdopodobnie zmniejszenie wrażliwości receptorów czuciowych zlokalizowanych w jamie ustnej i gardle lub osłabienie mięśni biorących udział w połykaniu4. Poza tym po 60 roku życia częstą przyczyną zaburzeń połykania są również choroby neurologiczne (m.in. udar mózgu, choroby neurodegeneracyjne) oraz nowotwory5.
Połykanie jest skomplikowanym procesem wymagającym odpowiedniej synchronizacji kilku układów w naszym organizmie. Składa się z trzech faz: ustnej, gardłowej i przełykowej.
W dalszej części artykułu przeczytacie Państwo między innymi o:
- produktach, które należy wyeliminować z diety
- specjalistycznych preparatach zagęszczających pokarmy, dostępnych na polskim rynku
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
