Pomimo postępu medycyny, obejmującego również innowacyjne metody leczenia ran, trudno gojące się rany wciąż stanowią wyzwanie dla wielu specjalistów służby zdrowia. Szereg dowodów z ostatnich lat wskazuje na biochemiczne i molekularne działanie kilku składników odżywczych, potwierdzając pogląd, że właściwe żywienie może stać się przydatne w procesie leczenia, szczególnie w przypadku ran o tzw. przewlekłym charakterze. Równie silnie podkreśla się wagę właściwego stanu odżywienia.
Budowa i funkcje skóry
Skóra stanowi powłokę oddzielającą wnętrze ludzkiego organizmu od świata zewnętrznego. W przypadku dorosłego człowieka zajmuje powierzchnię ok. 2 m2, stanowi więc największy narząd naszego ciała. Prócz tego, że ochrania narządy wewnętrzne, jest również narządem zmysłów, bierze udział w stabilizacji właściwej temperatury ciała, w procesie wydalania potu, w metabolizmie białek, tłuszczów, węglowodanów i witamin, jak również reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową i uczestniczy w funkcjach odpornościowych całego ustroju. Składa się z 3 warstw: naskórka złożonego z wielu warstw komórek, które na bieżąco obumierają i złuszczają się, skóry właściwej, w której zlokalizowane są tysiące naczyń krwionośnych i zakończeń nerwowych z receptorami dotyku, temperatury oraz gruczoły potowe, oraz warstwy tłuszczowej, czyli tkanki podskórnej, która stanowi dla organizmu swoisty izolator cieplny i magazyn produktów energetycznych uwalnianych w sytuacji zwiększonego zapotrzebowania energetycznego1.
Rana i odleżyna – proces gojenia się
Rana, czyli anatomiczne przerwanie ciągłości tkanki, powstaje w wyniku urazu mechanicznego, termicznego bądź chemicznego. Wyróżnia się rany powierzchowne, które nie przekraczają tkanki podskórnej, i rany głębokie – sięgające poza nią2. Odleżyna natomiast – to martwica tkanek powstała w wyniku zaburzeń ukrwienia pod wpływem nacisku. Z czasem, w miarę oddzielania się tkanek martwiczych, dochodzi do powstawania trudno gojących się owrzodzeń, które z łatwością ulegają ponownemu zakażeniu1.
Proces gojenia się ran został wykształcony na przestrzeni milionów lat rozwoju filogenetycznego człowieka. W trakcie gojenia obserwuje się złożone reakcje chemiczne czynnych miejscowo substancji aktywnych biologicznie, jak również zjawiska fizyczne związane m.in. ze wzrostem wytrzymałości na rozciąganie i zmianami sprężystości skóry. W trakcie gojenia odsłonięte tkanki rany inicjują procesy krzepnięcia krwi, zapalenie i finalnie gojenie3.
Pomimo postępu medycyny, obejmującego również innowacyjne metody leczenia ran, trudno gojące się rany wciąż stanowią wyzwanie dla wielu specjalistów służby zdrowia. Szereg dowodów z ostatnich lat wskazuje na biochemiczne i molekularne działanie kilku składników odżywczych, potwierdzając pogląd, że właściwe żywienie może stać się przydatne w procesie leczenia, szczególnie w przypadku ran o tzw. przewlekłym charakterze. Równie silnie podkreśla się wagę właściwego stanu odżywienia.
W dalszej części artykułu przeczytacie Państwo między innymi o:
- przyczynach i skutkach niedożywienia
- zapotrzebowaniu na energię, białko, tłuszcz i węglowodany u pacjentów leżących
- wykorzystaniu aminokwasów w procesie gojenia ran
- zalecanych witaminach i składnikach mineralnych
- leczeniu żywieniowym
- wskazaniach do stosowania diet przemysłowych
- studium przypadku
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.