Trądzik to najczęściej spotykany problem w gabinecie dermatologicznym. Przez lata uważany był za chorobę wieku młodzieńczego, jednak coraz częściej dotyka również dorosłych - nawet tych, którzy w okresie dojrzewania nie mieli problemów skórnych. Wzrost popularności dietoterapii i alternatywnych metod leczenia przekłada się także na zainteresowanie pacjentów ze zmianami łojotokowymi dostosowaniem odpowiedniego sposobu odżywiania.

TRĄDZIK – POWSZECHNY PROBLEM

Szacuje się, że z problemem trądziku w różnych jego formach i nasileniu styka się zdecydowana większość (80-100%) populacji w wieku pomiędzy 11. a 30. rokiem życia, chociaż jedynie u około 15% osób występują ciężkie stany zapalne^1,2.Rodzaje trądziku wyróżnia się najczęściej na podstawie charakterystyki zmian, etiopatogenezy lub wieku pacjenta3. Klinicznie może objawiać się w postaci niezapalnej lub zapalnej. Na jego rozwój mają wpływ różne czynniki, w tym aktywność androgenna, nadmierny rozwój bakterii Propionibacterium acnes, zbyt intensywna praca gruczołów łojowych czy wzmożone rogowacenie skóry. W dalszej części niniejszego przeglądu szczegółowo opisano najczęściej występujące rodzaje trądziku.

CZY DIETOTERAPIA W TRĄDZIKU MOŻE BYĆ SKUTECZNA?

Najskuteczniejszą metodą radzenia sobie z tą chorobą jest leczenie preparatami do stosowania miejscowego na bazie retinoidów, nadtlenku benzoilu oraz antybiotyków⁴ ale wykonuje się coraz więcej badań potwierdzających zależność między spożywanymi produktami żywieniowymi a intensywnością zmian trądzikowych.
Często wśród pacjentów można spotkać się z opiniami, że poszczególne produkty lub grupy produktów spożywczych takie jak słodycze, nabiał, pikantne potrawy, ketchup, pieczywo zawierające gluten albo kawa z mlekiem powodują zaostrzenie choroby. Inni z kolei są przeświadczeni, że dieta nie ma żadnego wpływu na kondycję skóry. Wszystkie te przekonania mają swoje źródło w zmieniających się przez lata stanowiskach specjalistów. Pierwsze badania w tej dziedzinie, przeprowadzone i udokumentowane ponad sto lat temu, dowiodły zależności czekolady, cukru i tłuszczu z trądzikiem^5,6. Wraz z rozwojem nauki i technik laboratoryjnych uznano, że ówczesne prace badawcze zawierały błędy metodologiczne, między innymi: dużą liczbę zmiennych zakłócających, brak uwzględnienia uwarunkowań osobniczych uczestników badania, stronniczość naukowców czy niewystarczające środki finansowe. W związku z powyższym uznano, że dieta nie odrywa żadnej roli w rozwoju trądziku⁷. Dopiero później, bo w latach 70. ubiegłego wieku, pojawiły się pierwsze wiarygodne dowody naukowe^8,9.
Najnowsze doniesienia naukowe sugerują, że odpowiednio zbilansowana dieta może efektywnie wspomagać terapię trądziku. Niemniej jednak wciąż trwa dyskusja, czy wpływ na nasilenie trądziku ma dieta jako całość spożywanych posiłków – coraz bardziej powszechna „western diet” (dieta typu zachodniego o wysokim indeksie glikemicznym, bogata w cukry proste i tłuszcze nasycone oraz trans) – czy poszczególne jej elementy lub składniki.