Dieta, obok nowoczesnych metod treningowych, sprzętu sportowego czy wsparcia psychologicznego, stała się częścią sportowego „wyścigu zbrojeń“. Nie dziwi zatem rosnące wśród zawodników zainteresowanie tą kwestią oraz popularność modnych, alternatywnych sposobów żywienia, którym w popluacji ogólnej przypisuje się wiele korzystnych właściwości. Dodatkowym czynnikiem decydującym o popularyzacji alternatywnych modeli żywienia są przykłady oficjalnie przyznających się do ich przestrzegania topowych sportowców. Obecnie duże zainteresowanie budzi m.in. dieta ograniczająca produkty pochodzenia zwierzęcego, dieta bezglutenowa oraz dieta paleolityczna.

Diety wegetariańskie

Diety wegetariańskie opierają się na produktach pochodzenia roślinnego, wykluczając produkty pochodzenia zwierzęcego. W zależności od eliminowanego produktu wyróżnia się różne rodzaje wegetarianizmu, co przedstawia tabela 1. Rosnące zainteresowanie dietami wegetariańskimi wiąże się zarówno z aspektami etycznymi, ekologicznymi, jak i zdrowotnymi. Wiele wskazuje na korzystny wpływ diet wegetariańskich m.in. na zmniejszanie ryzyka występowania chorób cywilizacyjnych, takich jak choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość, niektóre rodzaje nowotworów^22-25. Zainteresowanie dietami roślinnymi wśród sportowców rośnie ze względów zdrowotnych, ale także w celu poprawy wyników sportowych lub kontroli masy ciała²⁶. Do stosowania diet wegetariańskich może zachęcać coraz większa ilość zawodników odnoszących sukcesy w różnego rodzaju dyscyplinach (od wytrzymałościowych, przez wytrzymałościowo-siłowe, aż po strickte siłowe), deklarujących przestrzeganie tego typu modelu żywieniowego. Do znanych wegańskich sportowców należą m.in. Scott Jurek (ultramaratończyk − w 2010 r. ustanowił rekord USA w biegu 24-godzinnym, wynoszący 266,7 km), Dave Scott (6-krotny zwycięzca Iron Man Championship), Patrik Baboumian (strongman, trójboista siłowy, kilkukrotny rekordzista świata i Europy w dyscyplinach siłowych), Alexey Voevoda (armwresler i bobsleista, złoty medalista Igrzysk Olimpijskich w Soczi w 2014 r.), Carl Lewis (sprinter i skoczek w dal, jeden z najbardziej utytułowanych zawodników w historii sportu). Do tej pory w literaturze naukowej występują jedynie dwa przypadki opisów wegańskich sporotwców: Wirnitzer i Kornexl37 udokumentowali udaną próbę pokonania 8-dniowego wyścigu kolarstwa górskiego przez zawodniczkę przestrzegającą diety wegańskiej, a Leischik i Spelsberg³⁸ opisali przypadek triatlonisty przestrzegającego surowej (ang. raw) diety wegańskiej, u którego nie stwierdzono nieprawidłowości zdrowotnych i objawów niedoborów oraz korzystnie oceniono jego zdolność do wysiłku fizycznego. W badaniu uwzględniającym 422 biegaczy stwierdzono, że biegacze biegów ultra dwa razy częściej przestrzegali diety wegetariańskiej niż łącznie wszyscy ankietowani zawodnicy biegający na dystansie półmaratonu lub maratonu⁴¹. Co ciekawe, jako powód przestrzegania diety wegańskiej/wegetariańskiej zawodnicy biegów ultra częściej wymieniali aspekty związane z ochroną środowiska, podczas gdy zawodnicy biegów pół- i maratońskich jako główną przyczynę stosowania diety podawali redukcję i kontrolę masy ciała. W badaniu nie stwierdzono różnic w jakości diet między wegańskimi i wegetariańskimi zawodnikami startującymi na różnych dystansach, jednak zauważono, że wszyscy biegacze na dietach roślinnych charakteryzowali się wyższym poziomem jakości diety niż zawodnicy na diecie mieszanej. Można zatem ocenić, że przestrzeganie diety wegetariańskiej przez profesjonalnych zawodników dyscyplin wytrzymałościowych jest możliwe, jednak brakuje dowodów naukowych, aby jednoznacznie stwierdzić, że dieta wegetariańska niesie ze sobą większe korzyści niż odpowiednio zbilansowana dieta uwzględniająca produkty zwierzęce.

• największych wyzwaniach w bilansowaniu diety wegetariańskiej przez sportowców
• badaniach na temat diety bezglutenowej i jej wpływu na osiągnięcia sportowe
• diecie paleolitycznej stosowanej przez sportowców