Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD, ang. nonalcoholic fatty liver disease) jest jedną z najczęstszych przewlekłych chorób wątroby w krajach rozwiniętych. NAFLD występuje u 2–6 % populacji ogólnej, u 50% osób z cukrzycą typu 2 oraz u 70% osób otyłych. Częstość występowania tej choroby znacznie wzrosła w ostatnich latach, szacuje się że nawet 2-krotnie w ciągu ostatnich 10 lat^{1, 2}. NAFLD jest czynnikiem ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, które są główną przyczyną zgonu w tej grupie chorych³.

NAFLD jest konsekwencją gromadzenia się trójglicerydów w wątrobie oraz nasilonego stresu oksydacyjnego, spowodowanych głównie insulinoopornością wisceralnej tkanki tłuszczowej. Stąd występowanie NAFLD jest silnie powiązane ze składowymi zespołu metabolicznego⁴. Choroba ta obejmuje szeroki zakres zaburzeń czynnościowych wątroby – od prostego gromadzenia się tłuszczu w hepatocytach, poprzez zapalenie tkanek wątroby i jej zwłóknienia, a w bardzo zaawansowanym stadium nawet do raka wątrobowokomórkowego⁵.

Grupy ryzyka i kryteria rozpoznania NAFLD

Jednoznaczne rozpoznanie NAFLD może być problematyczne i zwykle jest diagnozą z wykluczenia. Obecnie również, na podstawie aktualnych dowodów, nie zaleca się badań przesiewowych w kierunku NAFLD^{3, 4}. Postępowanie diagnostyczne w podejrzeniu NAFLD przedstawiono na rycinie 1.

Według Rekomendacji Polskiej Grupy Ekspertów Niealkoholowej Choroby Stłuszczeniowej Wątroby z 2018 roku do jej rozpoznania konieczne jest wykazanie:

• stłuszczenia wątroby w badaniu obrazowym (np. USG) lub histopatologicznym (biopsja wątroby),
• braku lub umiarkowanego spożycia alkoholu (mniej niż 30 g alkoholu dziennie dla mężczyzn i 20 g dla kobiet),
• braku innej przyczyny stłuszczenia wątroby,
• braku innej przyczyny choroby wątroby⁶.

Ponadto szczególną czujność zaleca się zachować u osób z czynnikami ryzyka wystąpienia NAFLD:

• BMI powyżej 30 kg/m2 i/lub otyłość brzuszna,
• cukrzyca typu 2,
• wysokie stężenie trójglicerydów (powyżej 150 mg/dl), niskie stężenie HDL (poniżej 40 mg/dl dla mężczyzn i poniżej 50 mg/dl dla kobiet),
• starszy wiek (powyżej 50 lat),
• płeć (2 razy częściej u kobiet),
• za duża podaż kaloryczna i nadmierne spożycie alkoholu^{4, 6}.

Trzeba też pamiętać, że nadmierna masa ciała nie jest warunkiem koniecznym do rozwinięcia się NAFLD. U osób z prawidłową masą ciała, ale metabolicznie niekorzystnym rozmieszczeniem tkanki tłuszczowej, również może się rozwinąć NAFLD⁶.

• oceny stłuszczenia wątroby w badaniach obrazowych
• postępowania diagnostycznego w przypadku NAFLD
• pomocniczych badań laboratoryjnych
• oceny stopnia zwłóknienia wątroby
• monitorowania skuteczności terapii